Jesteś tutaj

Weryfikacja i odkrywanie nowych stanowisk archeologicznych w lasach

Lotniczy skaning laserowy wykorzystujący LIDAR jest metodą, która otwiera przed archeologami nowe perspektywy badawcze. Zarówno wśród badaczy jak i w urzędach konserwatorskich ww. metoda jest wykorzystywana na coraz szerszą skalę. Dane ze skaningu laserowego uzyskane w ramach programu „Informacyjny System Osłony Kraju przed nadzwyczajnym zagrożeniem” ( ISOK) i udostępnione przez Centralny Ośrodek Dokumentacji Geodezyjnej i Kartograficznej stały się przydatne do celów konserwatorskich. Pozyskano informacje na temat lokalizacji oraz stanu zachowania nowych stanowisk archeologicznych. Najlepsze rezultaty zostały osiągnięte na terenach zalesionych, stanowiących 1/3 powierzchni Polski. Prowadzona gospodarka leśna pozwoliła zachować własną formę obiektów archeologicznych, a tym samym zakonserwować relikty pradziejowego, średniowiecznego i nowożytnego osadnictwa. Zachowały się m.in. cmentarzyska kurhanowe, cmentarzyska megalityczne, grodziska, sieci dróg gruntowych, układy dawnych pól uprawnych czy też obiekty archeologii przemysłowej- mielerze. Ponadto oprócz skaningu laserowego podjęto badania powierzchniowe pod nowe nasadzenia leśne, dzięki czemu udało się zarejestrować szereg stanowisk płaskich. Takie okoliczności sprawiły, że konserwatorzy – archeolodzy podejmują działania mające na celu zabezpieczenie zabytków przez zniszczeniem czy uszkodzeniem. Skuteczne działania w zakresie ochrony zabytków archeologicznych są uwzględniane we wszelkich pracach zagospodarowania terenów leśnych i prac związanych z gospodarką leśną. Dane pochodzące z LIDAR-u są wykorzystywane do weryfikacji obszarów AZP i tym samym uzupełniają wiedzę na temat występowania pradziejowego i historycznego osadnictwa na terenach zalesionych.

Wszystkie nowe stanowiska archeologiczne zostają ujęte do ewidencji wojewódzkiego konserwatora zabytków, a część z nich wytypowana jest do rejestru zabytków. Występowanie stanowisk archeologicznych w lasach, szczególnie tych o własnej formie terenowej widocznych na skaningu laserowym staje się podstawą do dokładniejszych badań naukowych z zastosowaniem innych nieinwazyjnych metod badawczych. W ostatnim czasie podjęto badania na cmentarzyskach kurhanowych i megalitycznych na terenie Nadleśnictwa Wronki, Nadleśnictwa Sarbia czy Nadleśnictwa Konin. Cmentarzyska te zostały zakwalifikowane do wpisu do rejestru zabytków. Podjęto badania archeologiczne na terenie Nadleśnictwa Zdrojowa Góra w celu rozpoznania reliktów mielerzy. Ponadto regularnie w lasach Nadleśnictwa Zdrojowa Góra Nadleśnictwa Kaczory i Nadleśnictwa Sarbia prowadzone są badania powierzchniowe na odnowieniach leśnych. Biorąc pod uwagę fakt, iż do tej pory tereny lasów nie były rozpoznane zbyt szczegółowo pod kątem występowania archeologicznego dziedzictwa kulturowego można śmiało powiedzieć, że obecnie w archeologii narodził się nowy aktywny nurt badawczy – archeologia leśna, której celem jest rozpoznawanie i inwentaryzowanie stanowisk archeologicznych w lasach przy zastosowaniu nieinwazyjnych metod badawczych. Dla potrzeb wpisu do rejestru zabytków zaleca się weryfikację stanowisk archeologicznych, najczęściej poprzez wykonanie badań sondażowych na terenie obiektów, uściślając tym samym chronologię oraz określając ich przynależność kulturową.

Cały proces badawczy oraz administracyjny poczynając od zarejestrowania stanowiska archeologicznego, a kończąc na objęciu go ochroną konserwatorską poprzez wpis do rejestru zabytków stanowi jedno z głównych działań urzędu konserwatorskiego.

 

Autor: Romualda Bartkowiak, Natalia Lipowczyk, Marta Świtoń
Data utworzenia: 03.08.2017 - 11:35
Ostatnia aktualizacja: Administrator techniczny strony
Data aktualizacji: 09.04.2021 - 16:29